Zagrożenie na stanowisku pracy – wibracje, drgania

Wpływ drgań na organizm człowieka

Negatywne skutki oddziaływania drgań na organizm człowieka zależą w dużej mierze od miejsca wnikania drgań do organizmu. Z tego powodu drgania mechaniczne zostały podzielone na:

• drgania działające na organizm człowieka przez kończyny górne, nazywane drganiami miejscowymi,
• drgania o działaniu ogólnym, wnikające do organizmu człowieka przez nogi, miednicę, plecy lub boki, nazywane drganiami ogólnymi

Na drgania mechaniczne oddziałujące na organizm człowieka przez kończyny górne narażeni są głównie operatorzy ręcznych narzędzi pneumatycznych, hydraulicznych, elektrycznych i spalinowych stosowanych powszechnie w wielu sekcjach gospodarki narodowej. Źródłem narażenia mogą być również elementy sterujące maszyn i urządzeń obsługiwane rękami oraz trzymane w dłoniach elementy poddawane obróbce w trakcie pracy.

Na drgania ogólne narażeni są przede wszystkim:

• kierowcy,
• traktorzyści,
• maszyniści,
• operatorzy wszelkiego rodzaju pojazdów i maszyn budowlanych, górniczych, drogowych i rolniczych, na których praca wykonywana jest w pozycji siedzącej.

Na w/w stanowiskach pracy drgania z siedzisk przenoszone są do organizmu pracownika przez miednicę, plecy i boki.

Ekspozycja zawodowa na drgania ogólne dotyczy także pracowników obsługujących maszyny i urządzenia w pozycji stojącej. Wtedy drgania przenikają do organizmu pracownika przez jego stopy z drgającego podłoża.

 

Negatywne skutki ekspozycji na drgania o oddziaływaniu ogólnym dotyczą zwłaszcza:

• układu kostnego- gdzie zmiany powstają głównie w odcinku lędźwiowym kręgosłupa
• narządów wewnętrznych człowieka- są one głównie wynikiem pobudzenia poszczególnych narządów do drgań rezonansowych co może doprowadzić do pojawienia się zaburzeń w ich czynnościach, a nawet w skrajnych przypadkach do mechanicznego rozerwania narządów, drgania mogą spowodować również zaburzenia ostrości widzenia, zwiększenie czasów reakcji ruchowej i wzrokowej, zmęczenie, zaburzenia w koordynacji ruchów.

Choroby zawodowe

Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009 r. w sprawie  chorób zawodowych,   (Dz. U. 2009, nr 105, poz. 869 ze zm. Dz. U. 2012 poz. 662) zespół wibracyjny w uznawany jest za chorobę zawodową.

W rozporządzeniu wymieniono trzy postacie tej choroby:

• naczyniowo-nerwową,
• kostno-stawową,
• mieszaną: naczyniowo-nerwową i kostno-stawową.

Działania organizacyjno-techniczne w celu zabezpieczenia pracownika przed drganiami

• unikanie procesów lub metod pracy powodujących narażenie na drgania mechaniczne i zastępowanie ich innymi,
• dobieranie środków pracy przeznaczonych do wykonywania pracy, zaprojektowanych pod względem ergonomicznym stanowiska pracy, o możliwie najniższym poziomie emisji drgań mechanicznych,
• ograniczanie narażenia na drgania mechaniczne środkami technicznymi (stosowanie materiałów, elementów i układów izolujących i tłumiących drgania),
• projektowanie miejsc pracy w sposób umożliwiający izolację od źródeł drgań mechanicznych oraz ograniczający jednoczesne oddziaływanie wielu źródeł na pracownika,
• szkolenie pracowników w zakresie poprawnego i bezpiecznego posługiwania się środkami pracy,
• ograniczanie czasu i poziomu narażenia oraz liczby osób narażonych na drgania mechaniczne, poprzez stosowanie skróconego czasu lub przerw w pracy i rotacji na stanowiskach pracy.